Di HENRY BATING
DATUK G.S. Sundang nopo nga tulun mamasok kumoiso mantad Keningau do nakapaas sikul universiti hilo id United Kingdom di toun 1951.
Solinaid poinsikul id soborong rahat miampai sikulasip do Boritish, nakabalajar ih Sundang montok kaganaan kotorinaan porinta om nogi kotorinan porinta kinoiyonon.
Suai ko poinsikul do poimponu timpu id England, nokosiwat nogi Sundang tumanud do pongiinabasan oniba timpu id Perancis, Belgium, Holland om Jerman.
Iso naantakan au noolingan di Sundang ontok insan tadau mongoi iyau id Veinna, Austria. Poingkuro po nakaansau nogi yau gisom nokolombus id Russia. Kinaansahon dii minogowit disio do nagakom pulis miampai sinasakan mongusut pogulu ih pinalabus.
Di kopongo sikul, minongoi ih Sundang id Italy om luminombus suminakai do kapal rahat mantad Marseilles kuminaa id Singapore pogulu ih nokorikot id Jesselton guminuli id watas kinosusuon dau, Keningau.

SUNDANG
Miampai nawayaan sabaagi do upisor totuoh porinta Boritish id mogisusuai koupisan id Sabah, nosiliu nogi Sundang do montiri kumoiso Sabah mantad Keningau di toun 1963.
Nosusu ih Sundang id Keningau di ontok 23 Ogos 1909. Minonimpuun ih Sundang do sikul tosiriba mission Katolik id Tambunan om luminombus minongoput sikul hilo id St Thomas, Kuching poompus toun 1922-1926.
Ontok poinsikul id Kuching, nokointalang oh kabaalan di Sundang id kaganaan mimbuul gisom nosiliu isio do luguan tiim sikul dilo poompus 1923-1926.
Soira nopongo sikul id Kuching, guminuli Sundang id Keningau miampai karaja monguhup monoguang kopolobusan asil id kokobunan di molohing dau.
Apat toun suminuhut dii, linohou ih Sundang kumaraja id upis watas Boritish id Keningau.
Poingkaraja ih Sundang id koupisan dino poompus toun 1930-1942. Limo wulan pogulu kinorikatan do susumangod Jepun, minogidu ih Sundang miampai paganakan dau id kotolunan montok mamalan sumangod do Jepun.
Di kopongo sangod Jepun, siniliu ih Sundang do upisor susumangod Boritish ponong sokid ih poinlongkod id Keningau.
Ontok toun 1946, nokoguli kawagu ih Sundang doid kotorinaan karaja porinta id koupisan watas Papar. Poompus timpu 1946-1950 nakaatod ih Sundang sumurupu id mogisusuai watas kapaampai id Penampang, Tuaran om Jesselton. Nokoingkawas karaja di Sundang suminiliu do Panakadai Upisor Watas di toun 1951.
Norikot timpu do kopinsinan di Sundang di toun 1960 om siniliu iyau sabaagi do luguan watas OKK Keningau di toun 1962.
Pogulu ih dilo, nokotimpuun ih Sundang humompit do pulitik di toun 1961 miampai minonuridong do Parti Pasok Momogun.
Laang dilo minogowit di Sundang nosiliu do puru lansanon koundangan pogun (YB) om puru kabinet Sabah (montiri).
Ontok timpu koliwangan, orohian ih Sundang mamain golf, sumayau, mokinongou tuuniyon om popouni do violin.
Orohian nogi Sundang monoriuk id kaganaan do psikologi om pulitik. Id kaganaan boros, abaal ih Sundang moboros id Nonggiris, Malayu, Murut om Kadazandusun miampai karati boros Sina Hokkien.